Hoàng đằng chân vịt hay còn gọi là sâm hai lóng, có tác dụng chữa phong thấp, kiết lỵ, ỉa chảy, sốt rét và cảm sốt. Vậy có những bài thuốc trị bệnh hiệu quả từ dược liệu hoàng đằng chân vịt hiện nay? Cách dùng dược liệu này như thế nào? Hãy cùng Medplus tìm hiểu rõ hơn về loại dược liệu này nhé!
1. Thông tin dược liệu
Tên thường gọi: Sâm hai sóng; Hoàng đằng chân vịt
Tên khoa học: Cyclea bicristata (Griff.) Diels
Họ: Thuộc họ Menispermaceae (Tiết dê)
Đặc điểm dược liệu
Cây thân leo, đường kính gốc thân có thể đạt 8-10cm, thân dài 20cm hoặc hơn. Trên thân cây thỉnh thoảng có u lồi, vỏ màu vàng ngà. Cắt ngang thân có màu vàng tươi với nhiều vòng tầng tăng trưởng. các tia tủy xếp xít nhau thành nan hoa. Cây chứa nhiều nước, nhấm có vị đắng.
Cuống lá dài, hai đầu phình, phiến lá hình tim, dài 10-12cm, rộng 8-9cm, lá đơn nguyên, mọc cách, mặt lá xanh sẫm, không có lông lá, có 5 gân nổi rõ.
Phát hoa trên phần giá, hoa đực không cánh, đài dính, 4-5 bao phấn, hoa cái có cánh hoa bằng nửa lá đài. Quả tròn 4mm.
Bộ phận dùng
Thân cây và rễ cây hoàng đằng chân vịt thường dùng để làm thuốc.
Thu hái và chế biến
Thu hái gần như quanh năm.
Hái về thái mỏng, phơi hoặc sấy khô. Không phải chế biến gì đặc biệt. Có nơi dùng thân để nhai cùng với trầu không.
Phân bố
Hoàng đằng chân vịt là loài cây mọc hoang thường được tìm thấy nhiều ở miền nam Việt Nam, từ Quảng Nam, Quảng Ngãi trở vào.
2. Công dụng và tác dụng chính
Thành phần hóa học
Trong hoàng đằng có chứa ancaloit mà chủ yếu là becberin với hàm lượng từ 0,9-1,1%.
Tính vị
Chưa có nghiên cứu
Quy kinh
Chưa có nghiên cứu
Tác dụng dược lý
Theo nghiên cứu, hoàng đằng chân vịt đã được chứng minh có một số tác dụng hiệu quả trong chữa bệnh như sau:
- Chữa bệnh đau mắt, ỉa chảy lỵ, sốt, sốt rét, bệnh về gan, mật, lòi dom.
- Rễ còn có tác dụng lợi tiểu, tiêu độc.
- Dùng làm nguyên liệu chiết becberin. Công dụng của becberin như sẽ nói trong vàng đằng.
Cách dùng và liều lượng
Ngày dùng 4 đến 6g dưới dạng thuốc bột, thuốc viên.
3. Bài thuốc chữa bệnh
Trị kiết lỵ, tiêu chảy
Nhờ thành phần becberin, hoàng đằng chân vịt thường được ứng dụng trong các bài thuốc chữa kiết lỵ và cầm tiêu chảy. Cách áp dụng bài thuốc này như sau:
- Chuẩn bị: Phần rễ hoàng đằng với lượng tùy ý.
- Thực hiện: Đem tán dược liệu thành bột mịn. Có thể hoàn thành dạng viên cho dễ dùng. Mỗi ngày sử dụng khoảng 10g và uống chung với nước sôi ấm.
Chữa bệnh về gan, mật, lòi dom
Hoàng đằng chân vịt có công dụng cải thiện các chức năng gan, mật và hỗ trợ điều trị bệnh trĩ hiệu quả. Cách thực hiện như sau: Dùng 6g hoàng đằng dưới dạng thuốc bột, thuốc viên hằng ngày. Kiên trì dùng trong vòng 2 tháng.
Lợi tiểu
Các thành phần có trong hoàng đằng chân vịt giúp thông kinh, lợi tiểu. Dùng nước sắc uống đều đặc hằng ngày, mỗi ngày 2 lần. Kiên trì áp dụng trong vòng 1 tháng.
Điều trị sốt rét
Áp dụng bài thuốc từ hoàng đằng chân vịt sẽ giúp giảm nhanh các triệu chứng của bệnh sốt rét như thân nhiệt giảm, ra nhiều mồ hôi,…Cách áp dụng:
- Chuẩn bị: 10 – 15g hoàng đằng.
- Thực hiện: Cho dược liệu vào ấm sắc cùng với khoảng 600ml nước trên lửa nhỏ. Lượng nước còn khoảng 200ml là đạt. Chia làm 2 lần uống khi còn ấm, chỉ dùng 1 thang/ngày.
Trị đau mắt đỏ có màng
- Chuẩn bị: 4g hoàng đằng và 2g phèn chua.
- Thực hiện: Các vị thuốc trên đem tán nhỏ rồi chưng cách thủy với nước. Sau đó gạn lấy nước trong và dùng để nhỏ mắt mỗi ngày 2 lần.
Chữa kẽ chân viêm lở chảy nước
Hoàng đằng chân vịt có tính sát trùng khá tốt, có thể áp dụng trong điều trị các bệnh viêm ngoài da, trong đó có viêm kẽ chân. Người bệnh có thể thực hiện theo cách dưới đây:
- Chuẩn bị: 15g hoàng đằng và 10g kha tử.
- Thực hiện: Các vị thuốc trên đem giã nhỏ rồi cho vào ấm sắc lấy nước đặc. Sử dụng nước này để ngâm chân với tần suất 1 – 2 lần/ngày.
Trị viêm tai có mủ
Như đã nói, hoàng đằng chân vịt có tác dụng trị viêm hiệu quả. Cách áp dụng bài thuốc từ dược liệu để trị viêm tai:
- Chuẩn bị: 20g hoàng đằng và 10g phù phỉ.
- Thực hiện: Các vị thuốc đem tán thành bột mịn và trộn cho thật đều. Hằng ngày tiến hành làm sạch mủ tai và thổi bột thuốc vào 2 – 3 lần/ngày.
4. Những điều cần lưu ý khi dùng dược liệu
Trong quá trình điều trị bệnh bằng hoàng đằng chân vịt cần lưu ý:
- Tuyệt đối không dùng dược liệu này cho những người mắc các bệnh do hàn hay có huyết hàn.
- Cần cẩn trọng khi dùng dược liệu chế thành thuốc nhỏ mắt điều trị viêm kết mạc. Bởi thực hiện bài thuốc này ở nhà sẽ không đảm bảo vô khuẩn và rất dễ gây ra tình trạng bội nhiễm.
5. Lời kết
Hy vọng với những thông tin trên, MedPlus sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về Dược Liệu cũng như một số bài thuốc hay về vị thuốc này nhé!
Lưu ý:
- Thông tin về dược liệu mang tính chất tham khảo
- Quý độc giả không nên tự ý sử dụng phối bài thuốc mà sử dụng
- Quý độc giả nên tham vấn ý kiến thầy thuốc trước khi sử dụng, để hạn chế tác dụng phụ và tác dụng không mong muốn
Nguồn: tracuuduoclieu.vn
Xem thêm bài viết: