Thở khò khè – Nguyên nhân, điều trị và triển vọng

Thở khò khè là tình trạng khi bạn thở tạo ra một âm thanh như tiếng huýt sáo với cường độ cao. Nó được nghe rõ nhất khi bạn thở ra, nhưng trong những trường hợp nghiêm trọng, nó được nghe thấy khi bạn hít vào. Nguyên nhân là do đường thở bị hẹp hoặc viêm.

Thở khò khè có thể là triệu chứng của một vấn đề hô hấp nghiêm trọng cần được chẩn đoán và điều trị.

Nguyên nhân 

Hen suyễn và bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính (COPD) là những nguyên nhân phổ biến nhất gây ra chứng thở khò khè. Tuy nhiên, có nhiều nguyên nhân tiềm ẩn khác. Bác sĩ phải xác định nguyên nhân nào khiến tình trạng thở khò khè của bạn xảy ra.

Thở khò khè cũng có thể là dấu hiệu của:

• Khí phế thủng
• Bệnh trào ngược dạ dày thực quản (GERD)
• Suy tim
• Ung thư phổi
• Chứng ngưng thở lúc ngủ
• Rối loạn chức năng dây thanh âm.

Thở khò khè có thể do:

• Viêm tiểu phế quản – một bệnh nhiễm trùng đường hô hấp do virus
• Viêm phế quản
• Viêm phổi
• Nhiễm trùng đường hô hấp
• phản ứng với thuốc lá
• Hít phải dị vật
• Sốc phản vệ.

Sốc phản vệ là một trường hợp cần cấp cứu ý tế. Bạn nên gọi các dịch vụ cấp cứu tại địa phương hoặc đến cơ sở y tế gần nhất nếu bạn bắt đầu gặp các triệu chứng phản vệ như chóng mặt, sưng lưỡi hoặc cổ họng, khó thở.

Các yếu tố nguy cơ gây thở khò khè

Thở khò khè có thể xảy ra với bất kỳ ai. Tuy nhiên, có một số yếu tố nguy cơ nhất định có thể làm tăng khả năng phát triển chứng thở khò khè. Các bệnh di truyền, chẳng hạn như hen suyễn.

Thở khò khè cũng có thể xảy ra ở:

• Những người bị dị ứng
• Người bị ung thư phổi
• Trẻ em trong nhà trẻ 
• Những người hút thuốc trong quá khứ và hiện tại.

Kiểm soát các yếu tố nguy cơ, chẳng hạn như hút thuốc có thể giúp cải thiện tình trạng thở khò khè. Bạn cũng nên tránh các tác nhân khiến bạn thở khò khè, chẳng hạn như phấn hoa và các chất gây dị ứng khác .

Khi nào cần tìm kiếm trợ giúp y tế

Khi bạn bị thở khò khè vào lần đầu tiên, hãy cho bác sĩ biết. Họ cần biết liệu bạn có thở khò khè và khó thở hay không, da bạn có tái xanh hoặc trạng thái tinh thần của bạn có thay đổi hay không. Thông tin này rất quan trọng đối với họ, ngay cả khi đây không phải là đợt thở khò khè đầu tiên của bạn.

Nếu bạn thở khò khè kèm theo khó thở, nổi mề đay, sưng mặt hoặc cổ họng, hãy nhanh chóng liên lạc với các cơ sở y tế.

Điều trị

Điều trị thở khò khè có hai mục tiêu:

• Để kiểm soát tình trạng viêm trong đường thở của bạn
• Mở ống thở bằng thuốc tác dụng nhanh

Thuốc chống viêm theo toa có thể làm giảm viêm và giảm chất nhầy dư thừa trong đường thở. Chúng thường ở dạng thuốc hít, nhưng cũng có sẵn dưới dạng viên nén tác dụng kéo dài. Thuốc siro thường được dùng cho trẻ nhỏ.

Thuốc giãn phế quản là một loại thuốc có tác dụng nhanh và chúng thường được sử dụng để điều trị thở khò khè và giúp giảm ho. Chúng hoạt động bằng cách làm thư giãn các cơ trơn bao quanh ống thở của bạn.

Bác sĩ có thể đề nghị cả thuốc chống viêm và thuốc tác dụng nhanh nếu tình trạng thở khò khè của bạn liên quan đến bệnh hen suyễn hoặc COPD.

Các biện pháp khắc phục tại nhà

Các biện pháp khắc phục tại nhà có thể giúp cải thiện tình trạng thở khò khè ở một số người. Ví dụ, giữ nhà của bạn luôn ấm áp và không ẩm ướt có thể giúp mở đường thở và giúp bạn thở dễ dàng hơn.

Đôi khi ngồi trong phòng tắm ấm áp, nhiều hơi nước có thể giúp ích cho bạn. Khí hậu khô và lạnh có thể làm tình trạng thở khò khè trầm trọng hơn, đặc biệt là khi tập thể dục ngoài trời.

Các loại thuốc bổ sung, chẳng hạn như thảo mộc và thực phẩm chức năng cũng có thể giúp kiểm soát tình trạng thở khò khè của bạn. Điều quan trọng là bạn phải hỏi ý kiến bác sĩ về bất kỳ loại thuốc nào trước khi bạn bắt đầu sử dụng.

Các biện pháp dưới đây có thể giúp giảm bớt tình trạng thở khò khè do hen suyễn:

• Chất chống oxy hóa, chẳng hạn như vitamin C và vitamin E

• Bạch quả

• Thiền

• Yoga.

Các biến chứng có thể xảy ra

Thở khò khè có thể do các bệnh lý nghiêm trọng gây ra, vì vậy bạn phải nói với bác sĩ khi lần đầu tiên bạn bắt đầu thở khò khè.

Nếu bạn tránh điều trị hoặc không tuân theo kế hoạch điều trị của mình, tình trạng thở khò khè của bạn có thể trở nên trầm trọng hơn và gây ra các biến chứng khác, chẳng hạn như khó thở hoặc trạng thái tinh thần bị thay đổi.

Ngăn ngừa thở khò khè

Trong trường hợp mắc một số bệnh mãn tính, chẳng hạn như hen suyễn, thở khò khè không thể ngăn ngừa được nếu không có sự can thiệp của y tế. Tuy nhiên, dùng thuốc theo chỉ định cùng với các biện pháp khắc phục tại nhà  có thể cải thiện các triệu chứng của bạn.

Không ngừng thuốc khi không có sự đồng ý của bác sĩ, ngay cả khi bạn nghĩ rằng các triệu chứng của mình đang cải thiện. Điều này có thể dẫn đến những đợt tái phát nguy hiểm.

Triển vọng dài hạn

Triển vọng cho những người thở khò khè phụ thuộc vào nguyên nhân chính xác gây nên các triệu chứng của họ. Hen suyễn mãn tính và COPD thường phải điều trị lâu dài. Tuy nhiên, thở khò khè liên quan đến các bệnh ngắn hạn thường biến mất khi bạn khỏe lại.

Hãy nói với bác sĩ nếu tình trạng khò khè của bạn tái phát hoặc trầm trọng hơn. Điều này thường có nghĩa là bạn cần một kế hoạch điều trị tích cực hơn để ngăn ngừa các biến chứng.